استفاده از ابیاری قطره ای

انسان برای حفظ سلامتی خود به مصرف میوه ها و محصولات باغی نیاز دارد.بدون شک تولید غذای کافی و مطلوب از اهداف توسعه ملی و امنیتی هر کشور محسوب می شود و این امر میسر نخواهد شد مگر با اتخاذ تدابیری مانند:

۱-افزایش سطح زیر کشت و استفاده از تواناییهای منابع آب موجود با ایجاد شبکه های جدید آبیاری
۲-افزایش تولید به ازای هر واحد آب مصرفی از طریق کاربرد شیوه های جدید آبیاری
۳-بالابردن مقدار تولید در هر واحد از سطح زمین های زیر کشت

آبیاری به روش سنتی در مزرعه و باغ همواره با مشکلات فراوانی روبرو می باشد.انسان برای جلوگیری از اتلاف آب،صرف وقت و هزینه زیاد به فکر استفاده صحیح و بهینه از آن افتاد.دانشمندان برای سهوات و استفاده بهینه از آب در کشاورزی روش های آبیاری تحت فشار را اختراع کردند آبیاری قطره ای یکی از روش های آبیاری تحت فشار است.

معرفی قسمت های مختلف:
در روش آبیاری قطره ای آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و از طریق قطره چکانها بصورت قطره در پای درخت یا بوته می چکد.این روش از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:

قسمت اول:تامین فشار و کنترل مرکزی:
این قسمت شامل پمپ،شیر تنظیم فشار،شیر یکطرفه،سیکلون،فیلترهای توری و شنی،مخزن کود و مواد شیمیایی،دستگاه برنامه ریز،فشارسنج ها و تابلو برق، می باشد.پمپ وظیفه تامین فشار آب را بر عهده دارد و آب را با فشار از جایی به جای دیگر منتقل می کند.گاهی ممکن است از دو پمپ برای تامین فشار مناسب استفاده نمود.سیکلون اولین مخزنی است که بعد از پمپ قرار دارد و ذرات درشت و معلق در آب را از آن جدا می کند آب از بالای بدنه سیکلون وارد و به صورت مارپیچ پایین می رود و در نتیجه سرعت آن کاهش یافته و ذرات معلق را جا می گذارد و نهایتاً از طرف استوانه به طرف بالا حرکت کرده و خارج می شود قبل از شروع آبیاری می توان با باز کردن در مخزن رسوبات سیکلون،ذرات معلق جا مانده در آن را تخلیه نمود بعد از سیکلون آب وارد فیلتر شنی شده و مواد ریز و معلق آن توسط دانه های شن گرفته می شود گاهی از دو فیلتر شن برای تصفیه آب استفاده می شود. فیلتر شن از سه لایه شنی تشکیل شده .اندازه ذرات شن هر لایه با لایه دیگر فرق دارد برای تمیز کردن فیلترهای شنی کافی است که جریان آب در مخزن را برای مدتی بر عکس کنیم.مخزن کود و موادشیمیایی به وسیله دو شلنگ به جریان آب وصل می شود تا کود و سایر مواد شیمیایی از طریق آن با آب مخلوط شده و وارد باغ یا مزرعه می شود.تصفیه نهایی آب توسط فیلتر انجام می شود.وقتی آب جریان پیدا می کند از طریق سوراخ های ریز توریعبور کرده و به صورت صاف و زلال وارد لوله ها و قطره چکانها می شود.اگر ذرات ریز خارجی در آب زیاد باشد سوراخ های توری مسدود شده و آب کمتری از لوله ها خارج می شود.در این صورت باید توری را با آب و برس مویی تمیز کرد.

قسمت دوم:لوله های اصلی و نیمه اصلی،فرعی و اتصال ها:
لوله ها و اتصال ها وظیفه انتقال آب از ایستگاه پمپاو و فیلتراسیون به قطره چکانها را به عهده دارد. زانویی، سه راهی،رابط و کمربند از اتصالات مورد نیاز آبیاری قطره ای هستند جنس لوله های مورد استفاده در آبیاری قطره ای معمولاً از جنس پلی اتیلن است.

قسمت سوم:قطره چکانها و آب فشان ها:
قطره چکانها آب را به صورت قطرات پشت سر هم به طور مداوم در اختیار گیاه قرار می دهند.قطره چکانها می توانند از نوع روی خط باشند یا ممکن است در خط باشند و یا قابل تنظیم و یا تک خروجی یا چند خروجی باشند.گاهی به جای قطره چکانها از وسیله ای بنام آبفشان استفاده می شود و اگر آبفشان اب را به صورت مه پخش کند به آن مه پاش می گویند.ممکن است از آبفشان بابلر استفاده شود. معمولاً یک کنتور مقدار آب مصرفی شده را در مسیر جریان آبیاری نشان می دهد دستگاه برنامه ریز می تواند بدون استفاده از کارگر قطعات زمین مورد نظر را در زمان های آبیاری تعیین شده آبیاری کند.کافی است که دستگاه را برای روز و ساعت مورد نظر تنظیم کنیم.دستگاه برنامه ریز، شیر برقی را در زمان تنظیم شده باز کرده و در نتیجه آبیاری شروع می شود.این دستگاه سایر قطعات را نیز به صورت خودکار آبیاری می کند.فشارسنج صفحه درجه بندی شده است که از قسمت های مختلف مسیر آب نصب شده و بوسیله آن فشار آب منترل می شود.

آبیاری قطره ای یکی از روشهای پیشرفته آبیاری تحت فشار می باشد که در آن آب بوسیله ی فشاری که توسط پمپ و یا اختلاف ارتفاع به وجود می آید وارد مجموعه یا سیستم لوله کشی شده و توسط قطره چکانها به صورت قطره در پای بوته ها یا درختان میوه نفوذ و با مصرف حداقل آب ، نیاز آبی گیاه را تامین می کند که راندمان آبیاری در این روش نزدیک ۹۰% می باشد .

اجزای سیستم آبیاری قطره ای

سیستم آبیاری قطره ای از سه بخش عمده تشکیل شده است :

الف : دستگاه تنظیم مرکزی ( کنترل مرکزی سیستم )

ب : شبکه ی توزیع و آبرسانی ( لوله های انتقال آب )

ج : قطره چکانها

الف : ( دستگاه تنظیم مرکزی ) :

این بخش معمولا در ابتدای هر سیستم و نزدیک منبع آب تعبیه می گردد که شامل قسمتهای زیر باشد : پمپ ، فیلتر یا صافی ، سیکلون ، شیر تنظیم فشار ، مخزن کود و مواد شیمیایی ، کنتور آب ، دستگاه تنظیم کننده ، فشار سنج ها . کارهایی که در این بخش انجام می شود عبارتند از : تحت فشار قرار دادن آب ، تصفیه آب ، تعیین مدت زمان آبیاری ، اضافه نمودن کود و مواد شیمیایی لازم به آب .

ب : ( شبکه ی توزیع و آبرسانی ) :

کار انتقال آب در روش آبیاری قطره ای به عهده ی لوله های اصلی ، لوله های رابط و لوله های جانبی می باشد . لوله های اصلی عمل رسانیدن آب از ایستگاه پمپاو به لوله های رابط یا جمع کننده در باغ یا مزرعه را به عهده دارند . لوله های رابط ، آب را از لوله های اصلی به لوله های فرعی می رسانند . لوله های فرعی یا جانبی که قطره چکانها روی آنها تعبیه شده ، در کنار درختان یا بوته ها قرار گرفته و عمل آبیاری را انجام می دهند . جنس این لوله ها معمولا از پلی اتیلن یا p.v.c می باشد .در سیستم آبیاری قطره ای می توان تمام سیستم یعنی لوله های اصلی ، رابط و جانبی را در زیر زمین قرار داد ، ولی بهتر است فقط لوله های اصلی و رابط زیر زمین بوده و لوله های جانبی در کنار هر ردیف از درختان بر روی سطح خاک قرار گیرند .

ج : ( قطره چکانها ) :

قطره چکانها ، آب را به صورت قطره هایی پشت سر هم در اختیار گیاه قرار می دهند و از مواد پلاستیکی محکم ساخته شده اند که انواع مختلفی دارد. ساختمان قطره چکانها طوری است که جلوی فشار اضافی آب را گرفته و در مقابل سرما ، گرما و مواد شیمیایی نیز مقاوم می باشند .

مزایای سیستم آبیاری قطره ای

۱٫ بالا بردن راندمان آبیاری در حدود ۹۰%

۲٫ افزایش رشد و عملکرد محصول

۳٫ استفاده بهینه و موثر تر از آب موجود

۴٫ کاهش خسارتهای ناشی از شوری

۵٫ کاهش هزینه های کارگری

۶٫ سهولت در انجام عملیات زراعی

۷٫ محدود شدن رشد و تکثیر علفهای هرز

۸٫ تسهیل در تامین کود و مواد شیمیایی برای گیاهان

۹٫ کاهش یا نبود رواناب سطحی